Skręcenie stawu skokowego. Dlaczego to się znowu stało?

Dla biegacza ulicznego może to być krawężnik, dla terenowego niezauważony korzeń drzewa, czy nierówność podłoża. Chwila nieuwagi kończy się ostrym bólem wokół zewnętrznej kostki, uniemożliwiającym kontynuację treningu, czy zawodów. Podejrzenie skręcenia stawu skokowego szybko przeradza się w pewność, niestety coraz bardziej bolesną.

Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia skręcenia stawu skokowego? Czy można mu zapobiegać? Jak leczyć?

Skręcenie stawu skokowego cieszy się niechlubną sławą jednego z najczęściej występujących urazów wśród sportowców. Oprócz biegaczy dotyka także piłkarzy, siatkarzy i koszykarzy. Do skręcenia dochodzi najczęściej na skutek gwałtownej inwersji, czyli ruchu przywiedzenia i odwrócenia stopy. Wtedy to aparat więzadłowy po bocznej stronie stawu skokowego może zostać uszkodzony. Uszkodzeniu może ulec więzadło skokowo – strzałkowe przednie, odpowiedzialne w głównej mierze za stabilność stawu skokowego, bądź więzadło skokowo – strzałkowe tylne, w zależności od kierunku zadziałania siły uszkadzającej.

Wyróżnia się trzy stopnie skręcenia, które bezwzględnie wymagają wizyty u lekarza ortopedy, najlepiej specjalizującego się w urazach sportowych, który wykona konieczną diagnostykę i wdroży leczenie. Stosowanie leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych oraz leczenia zachowawczego, bazującego w głównej mierze na protokole RICE (R= rest, I = ice, C = Compression, E = elevation) coraz częściej poddawane jest pod dyskusję. Proces zapalny, który jest pierwszą odpowiedzią na zaistniały uraz, konieczny jest do przejścia w kolejną fazę gojenia – fazę proliferacji, czyli nadbudowy. Więc zaburzenie fazy pierwszej gojenia może wpłynąć negatywnie na fazy kolejne.

W drugiej kolejności, po zakończeniu fazy ostrej, połączonej z obrzękiem i miejscowym ociepleniem tkanek, uraz wymagać będzie fizjoterapii, prowadzonej w celu przywrócenia ruchomości stawu skokowego w pełnym zakresie, pobudzenia czucia proprioceptywnego oraz utrzymania siły mięśniowej.

Skręcenia stawu skokowego sklasyfikować można w następujący sposób:

I° oznacza przemijające rozciągnięcie struktur więzadłowych i nieznaczne pęknięcie torebki stawowej. Obrzęk pourazowy będzie niewielki, a badanie RTG nie wykaże żadnych odchyleń od normy. Lekarz zaleci stabilizator na około 7 – 10 dni, po których stan zapalny w miejscu urazu powinien ustąpić.

II° manifestować się będzie krwiakiem podskórnym, dużym obrzękiem i tkliwością w miejscu urazu. Torebka stawowa ulega bowiem rozerwaniu, więzadła zostają częściowo naderwane. Specjalista zauważy na zdjęciach RTG niewielkie odchylenia świadczące o niestabilności stawu i zaleci odciążanie nogi. Konieczne będzie układanie nogi wyżej, co będzie działało przeciwobrzękowo i przeciwbólowo. Stabilizator konieczny przez okres 2 tygodni.

III° to całkowite rozerwanie więzadeł, potężny krwiak i obrzęk, w RTG możliwe podwichnięcie kości skokowej, co uniemożliwia wykonanie jakiegokolwiek ruchu w stawie. Badanie wykaże jego niestabilność. Stabilizator należy nosić przez 6 tygodni, do 3 tygodni odciążać nogę. Okres powrotu do biegania z pewnością wydłuży się do kilku miesięcy, wypełnionych rozsądnie prowadzoną fizjoterapią oraz ostrożnym progresowaniem obciążenia treningowego.

Przy stosowaniu się do zaleceń lekarza oraz prawidłowo prowadzonej fizjoterapii możliwy będzie powrót do pełnej aktywności sportowej. Jednak niecierpliwość i zbyt wczesne obciążanie nogi zaburzą naturalne procesy gojenia, które wymagają zachowania „ciszy” tkankowej podczas ustępowania stanu zapalnego i jej odbudowy. Skutkować to może nawykowymi skręceniami.

Jakie przyczyny leżeć mogą u podstaw skręcenia stawu skokowego podczas biegania?

• Wrodzony zespół hipermobilności stawowej, charakteryzujący się osłabieniem tkanki łącznej. Osoby z nadruchomością stawów ostrożnie powinny wprowadzać stretching, czy elementy jogi.

• Bieganie jedynie po gładkich, monotonnie jednolitych i utwardzonych nawierzchniach, bez umożliwienia stopie adaptacji do nierówności terenu.

• Osłabienie mięśni podudzia i stopy, stabilizujących staw skokowy.

• Bieganie w butach mocno amortyzujących, które na dłuższą metę rozleniwiają mięśnie odpowiedzialne za stabilizację stawu skokowego.

• Trening uzupełniający prowadzony zawsze w butach z dobrą amortyzacją.

Jakie ćwiczenia stosować, by zapobiec ponownemu skręceniu? Przeczytaj w e-tygodniku nr 26 dostępnym w aplikacji Magazyn Bieganie.